ანტიკორუფციულმა ბიურომ „გრანტების კანონის“ საფუძველზე ჟურნალ "ინდიგოს" მიმართ წარმოება დაიწყო

იოსელიანი ჩინეთში გადაზიდვების ზრდაზე აღნიშნავს

ღონისძიებაზე ყურადღება გამახვილდა შუა დერეფნის როლზე სარკინიგზო, ინტერმოდალური და მულტიმოდალური გადაზიდვების ზრდის მიმართულებით.თამარ იოსელიანმა სტატისტიკაზე დაყრდნობით თქვა, რომ შუა დერეფნის მარშრუტზე მოთხოვნა მზარდია.აღნიშნა, რომ  იანვარ-სექტემბერში ჩინეთიდან და ჩინეთში საქართველოს გავლით გადაზიდულმა კონტეინერებმა  შეადგინა 12,721 TEU. წლიურად 40%-მდე ზრდაა(9m/2024 - 9,095 TEU, +39.9%Y.Y). სულ გადაზიდულია 79,239 TEU (9m/2024 - 67.573 TEU, + 17.3%Y.Y).აღინიშნა რკინიგზის მოდერნიზაციის და გამტარუნარიანობის გაუმჯობესებისთვის დაგეგმილ რეფორმაზე.იოსელიანმა სარკინიგზო გადაზიდვების მთლიანი სტატისტიკა მოიხმო: 9 თვეში რკინიგზით, იმპორტის რეჟიმში 2.5 მლნ. ტ გადაიზიდა (2024 - 2.2 მლნ ტ +10.8%Y.Y).

ბენზინის იმპორტი 7.6%-ით გაიზარდა

რეგულარის ტიპის საწვავის წილი ჯამურ იმპორტში კლებადია, მეტწილად პრემიუმ საწვავის ხარჯზე. ვინაიდან იზრდება ახალი ავტომობილების იმპორტი და ავტოპარკი თანამედროვე ხდება, მოთხოვნა პრემიუმის ტიპის საწვავზე იზრდება.2024 წლისთვის ბენზინის საშუალო საიმპორტო ფასი ლიტრზე 0.60 -0.65 აშშ დოლარის ფარგლებში მერყეობდა. საშუალო საიმპორტო ფასმა კლება 2025 წლის პირველი 9 თვეშიც განაგრძო, რაც მეტწილად მსოფლიოში ნავთობზე ფასის კლებას და საქართველოს იაფიან საწვავზე წვდომით აიხსნება.თიბისი კაპიტალის კვლევის თანახმად, დიზელის იმპორტი, მცირე კლების შემდეგ, კვლავ იზრდება. დიზელის საწვავის იმპორტი 2019-2022 წლებში შედარებით სტაბილური იყო, თუმცა უკანასკნელ ორ წელიწადში საგრძნობლადაა გაზრდილი. კერძოდ, დიზელის იმპორტი 2023 წელს წლიურად 8.8%-ით, ხოლო 2024 წელს 9.4%-ით გაიზარდა და 770 მილიონ ლიტრს მიაღწია.დიზელი ძირითადად მძიმე ტექნიკაში გამოიყენება, როგორიცაა სამშენებლო მანქანები, სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკა, სატვირთო და სადისტრიბუციო მანქანები. შესაბამისად, ამ სექტორებში გაზრდილი ეკონომიკური აქტივობა დიზელზე მოთხოვნას ზრდის.2022 წლის პიკის შემდეგ დიზელის საშუალო საიმპორტო ფასი დაღმავალ ტრენდს მიჰყვება და 2024 წელს 0.63 აშშ დოლარს შეადგენდა.2022 წლის პიკი მეტწილად გამოიწვია რუსეთ-უკრაინის ომის გამო გლობალურ ბაზრებზე ნედლი ნავთობის ფასების ზრდამ, რასაც დაემატა აზერბაიჯანის დიზელის მიწოდების დროებითი შემცირება ნავთობგადასამუშავებელი ქარხნების ტექნიკური განახლებების გამო.მთავარი საიმპორტო ბაზრები საქართველოში ნავთობპროდუქტების იმპორტი შედარებით დივერსიფიცირებულია, ხოლო ქვეყნის საზღვაო გზებზე წვდომა იმპორტიორ კომპანიებს მომწოდებლების ცვლილების საშუალებას უმარტივებს.საწვავი ძირითადად იმპორტირებულია ბულგარეთიდან, რუსეთსა და რუმინეთიდან, რომლებიც 2024 წელს საქართველოს საწვავის სრული იმპორტის 82%-ს ფარავენ, 2024 წელს რუსეთის მიერ საწვავის ექსპორტის აკრძალვის შემდეგ, მისი წილი საქართველოს საწვავის იმპორტში 2022-23 წლებთან შედარებით საგრძნობლად შემცირებულია. თიბისი კაპიტალის კვლევის მიხედვით, დიზელის შემთხვევაში, რუსეთმა 2024 წელს საქართველოს იმპორტის 74% დაიკავა. 2022 წლიდან მოყოლებული რუსეთის წილი საქართველოს დიზელის იმპორტში უფრო და უფრო იზრდება, თუმცა მიმდინარე საწვავის ექსპორტის შეზღუდვებმა შესაძლოა საქართველოს საწვავის იმპორტის დინამიკაც შეცვალოს. ფასები სამომხმარებლო ბაზარზე საშუალოვადიან პერიოდში გაზრდილიასაწვავის ფასები საქართველოში დამოკიდებულია ნავთობის ფასზე გლობალურ ბაზარზე. ფასის ინდექსი საგრძნობლად დაეცა კოვიდ-19-ის შეზღუდვების პერიოდში, შემცირებული მოთხოვნის ფონზე. 2022 წლის დასაწყისში რუსეთის უკრაინაში შეჭრამ საერთაშორისო ბაზარზე ფასები მკვეთრად გაზარდა და ეს ყველაფერი საქართველოს ბაზარზეც აისახა.2019-2021 წლებში საქართველოში ბენზინისა და დიზელის ფასები მეტწილად თანაბრად იცვლებოდა, თუმცა, 2022 წლის თებერვლიდან ეს დინამიკა შეიცვალა. საწვავის ფასები 2022 წლის პიკის შემდეგ შედარებით მაღალ დონეზე დარჩა, განსაკუთრებით დიზელის შემთხვევაში. 

საქართველო რეგიონული ენერგოპროექტების სანდო პარტნიორია

განიხილეს საქართველოსა და აშშ - ის პოტენციური თანამშრომლობის საკითხები რეგიონისა და მსოფლიო ენერგოუსაფრთხოების უზრუნველყოფის საკითხებში.ყურადღება გამახვილდა ენერგეტიკული უსაფრთხოებაზე ევრაზიულ სივრცეში მიმდინარე პროცესებიდან გამომდინარე. აღინიშნა, რომ საქართველოს რეგიონული ენერგეტიკული პროექტების სანდო პარტნიორია, რომელიც უზრუნველყოფს სამხრეთ კავკასიის ენერგეტიკული რესურსების  ტრანსპორტირებას (მაგ: მაგალითად, ნავთობისა და გაზის ევროკავშირის ბაზრებზე ტრანსპორტირებას)აღინიშნა მწვანე ენერგეტიკული დერეფნის განვითარებაში საქართველოსმ, ამ მარშრუტის ერთ-ერთი ცენტრალური მონაწილე ქვეყნის როლზე.შეხვედრაზე, რომელსაც GOGC-ის გენდირექტორი ეკატერინე სისაური; სსე-ს დირექტორთა საბჭოს წევრი ზვიად გაჩეჩილაძე; სამინისტროს წარმომადგენლები ალექსანდრე სოხაძე და ომარ წერეთელი ესწრებოდნენ, ინოვაციური ენერგეტიკული ტექნოლოგიების დანერგვის საკითხებიც  განიხილეს. 

თიბისი კაპიტალი: საქონლით ვაჭრობის დეფიციტი მშპ-ის 28.7%-მდე შემცირდა

შიდა ფაქტორების მხრივ, საკრედიტო დაბანდება მაღალია, თუმცა ზრდის ტემპი შედარებით იკლებს და, სექტემბრის მდგომარეობით, 13.4%-ს შეადგენს. წლიური ინფლაციის მატების პარალელურად, 8.2%-მდე შემცირებულია რეალური დაკრედიტების ზრდის ტემპიც. ამავდროულად, ნაერთი ბიუჯეტის სეზონურად შესწორებული კუმულატიური დეფიციტი სექტემბრის მდგომარეობით მშპ-ის 0.5% იყო, რაც ფისკალურ კონსოლიდაციაზე მიუთითებს. შედარებისთვის, 2022-2024 წლებში დეფიციტი საშუალოდ 2.3%-ს შეადგენდა. კვლავ შემცირდა მთავრობის ვალი, რომელმაც მშპ-ის 35.2%-ს მიაღწია. მათ შორის, საგარეო ვალზე მშპ-ის 24.1% მოდიოდა.ამასთან, უახლესი ინდიკატორების თანახმად, სექტემბერში წლიურ ჭრილში მცირედი შენელების შემდეგ, ჯამური უნაღდო დანახარჯები ოქტომბერში კვლავ გაიზარდა, ხოლო მიგრანტების ხარჯვა მეტწილად უცვლელ დონეზეა.საგარეო ფაქტორების კუთხით, ფულადი გზავნილების წლიური ზრდის ტემპი სექტემბერში 13.7%-მდე აჩქარდა. გზავნილების ძირითადი წყარო კვლავ ევროკავშირი და ამერიკის შეერთებული შტატებია, რომლებზეც ჯამური გადმორიცხვების 66% მოდის. ტურიზმიდან შემოსავლების ზრდამ მესამე კვარტალში წლიურად 6.6% შეადგინა, ხოლო ცხრა თვეში - 5.1%. აღსანიშნავია, რომ ტურიზმის მხრივ გააქტიურდა ნაკლებად ტრადიციული ბაზრები, რაც, სავარაუდოდ, ტურისტების მზარდ რაოდენობას უკავშირდება ისეთი ქვეყნებიდან როგორებიცაა ჩინეთი, ინდოეთი და უზბეკეთი. საპირისპიროდ, ტრადიციული ბაზრების ტენდენციები ერთმანეთისგან განსხვავებულია. კერძოდ, ტურიზმიდან შემოსავლები გაზრდილია ევროკავშირიდან, აზერბაიჯანიდან და, განსაკუთრებით, ისრაელიდან, ხოლო დანარჩენი ქვეყნების შემთხვევაში დიდწილად უცვლელია, გარდა რუსეთისა, საიდანაც კლება ფიქსირდება ვიზიტორების გაზრდილი რიცხვის მიუხედავად. გაუმჯობესების ტენდენცია ნარჩუნდება თიბისის არხებში არარეზიდენტების დანახარჯების კუთხითაც, თუმცა ოქტომბერში წლიური ზრდის მცირედი შენელებაც შეინიშნებოდა.რაც შეეხება საქონლით საგარეო ვაჭრობას, თიბისი კაპიტალი წერს, რომ ექსპორტი სექტემბერში წლიურად 14.2%-ით გაიზარდა, იმპორტი კი თითქმის უცვლელი იყო (-0.3%). მიმდინარე წლის ცხრა თვეში ექსპორტი 7.7%-ით გაიზარდა, ხოლო იმპორტი - 4.3%-ით. ავტომობილების რე-ექსპორტმა ექსპორტის ჯამურ ზრდაში 5 პროცენტული პუნქტის - სხვაგვარად, 65%-ის - წვლილი შეიტანა. ამავდროულად, ავტომობილების კონტრიბუცია ექსპორტის ზრდაში ბოლო რამდენიმე თვის განმავლობაში უარყოფითია, რის საპირწონედაც გაზრდილია ადგილობრივი ექსპორტის ისეთი კატეგორიები, როგორებიცაა ძვირფასი მეტალების მადნები, ცოცხალი ცხოველები, თხილეული, ფერო-შენადნობები, ღვინო და სხვა. იმპორტის მხრივ, სწორედ ავტომობილების იმპორტის თითქმის 31%-იანი შემცირება იყო სექტემბერში ჯამური მაჩვენებლის შესუსტების მთავარი მიზეზი, მაშინ, როდესაც სხვა კატეგორიებში მეტწილად გაუმჯობესება დაფიქსირდა. უფრო მსხვილი კატეგორიების კუთხით, მიმდინარე წელს, განსაკუთრებით პირველ ნახევარში, იმპორტის შესუსტების მთავარი მიზეზი საინვესტიციო იმპორტის შემცირებაა, სამომხმარებლო და შუალედური პროდუქციის იმპორტი კი, მართალია, შესუსტდა, თუმცა მაინც მზარდია. შედეგად, 9 თვეში საქონლით ვაჭრობის დეფიციტი მშპ-ის 28.7%-მდე შემცირდა, რაც ბოლო ათი წლის განმავლობაში ყველაზე დაბალი მაჩვენებელია."ვაჭრობის პირობები - ექსპორტისა და იმპორტის ფასების თანაფარდობა - სექტემბერში მცირედით გაიზარდა, ოქროზე საერთაშორისო ფასის ზრდის შედეგად. თიბისი კაპიტალი უახლოეს მომავალში მკითხველს შესთავაზებს ანალიზს ოქროს ფასის ბოლოდროინდელი დინამიკის თაობაზე, რაც, ლარი/დოლარი/ევროს ჩარჩოს ფარგლებში, სტრატეგიული ბიზნეს-გადაწყვეტილების მიღებისას პრაქტიკულ რეკომენდაციებსაც მოიცავს. მიუხედავად იმისა, რომ 2020 წლის შემდეგ ვაჭრობის პირობების მერყეობა შედარებით მომატებულია, გრძელვადიანი ტენდენცია სტაბილურობაზე მიუთითებს. მაკროეკონომიკური გარემოს კუთხით, აღნიშნული სტაბილურობა მოწყვლადობის შემცირების კუთხით ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია, რადგან ვაჭრობის პირობების გაუარესება რეალური შემოსავლის დანაკარგებს იწვევს, ხოლო სავაჭრო ბალანსის არხით გაცვლით კურსსა და ინფლაციას გადაეცემა. ამავდროულად, აღსანიშნავია, რომ ვაჭრობის პირობების სტაბილურ დონეზე შენარჩუნება, საქართველოს შემთხვევაში, აშშ დოლარში გამოხატული სავაჭრო ბალანსის მაინც გაუარესებაზე მიუთითებს, რადგან იმპორტის მოცულობა ექსპორტისას მნიშვნელოვნად აღემატება. მეორე მხრივ, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო ნავთობპროდუქტების წმინდა იმპორტიორია, ქვეყანა ნავთობის მწარმოებლებისგან შედარებით მაღალ სავალუტო შემოდინებებსაც იღებს, რაც ნავთობის ფასის ზრდის მიმართ მოწყვლადობას დიდწილად აბალანსებს. ჯამურად, ვაჭრობის პირობები, რასაკვირველია, საგარეო ბალანსის კუთხით მხოლოდ ერთ-ერთი მაჩვენებელია და სავალუტო შემოდინებებზე მრავალი სხვადასხვა ფაქტორი ახდენს გავლენას.ერთობლივად, წმინდა სავალუტო შემოდინებების ჩვენი ყოველთვიური საზომი, რომელიც საქონლით ვაჭრობას, ტურიზმიდან შემოსავლებსა და ფულად გზავნილებს მოიცავს, სექტემბერში, აგვისტოს მნიშვნელოვანი ზრდის შემდგომ, მცირედით შენელდა, თუმცა კვლავ ძლიერია. ამდენად, თიბისი კაპიტალის შეფასებით, რეინვესტიციის გარეშე მიმდინარე ანგარიშის მეორე კვარტლის პროფიციტი, სავარაუდოდ, მესამე კვარტალშიც შენარჩუნდება.თიბისი კაპიტალის მკითხველისთვის ცნობილია, რომ წმინდა სავალუტო შემოდინებები 2025 წელს ლარის მხარდამჭერ ერთ-ერთ ძირითად ფაქტორს წარმოადგენს. სხვა ფაქტორების კუთხით, სექტემბერში დეპოზიტების ლარიზაციაში  კვლავ შერეული სურათი ვლინდებოდა. კერძოდ, ლარიზაცია, რომელიც წლის დასაწყისიდან გააქტიურებული იყო და ლარის მხარდამჭერ ერთ-ერთ წამყვან ფაქტორს წარმოადგენდა, ივლისის შემდეგ სტაბილურ დონეზე ნარჩუნდებოდა, გარკვეული მერყეობებით. თუმცა, უახლესი მონაცემებით, ოქტომბრის მეორე ნახევრიდან ტენდენცია კვლავ შეიცვალა და დეპოზიტების ლარიზაციის ტემპი შესამჩნევად გაიზარდა.ლარიზაციის შენელებასთან ერთად, სექტემბერში შემცირდა სებ-ის სავალუტო ინტერვენციებიც და 100 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა, ჩვენი მოლოდინების შესაბამისად, მეტწილად თვის პირველი ნახევრის ხარჯზე. ამავდროულად, თიბისი კაპიტალის შეფასებით, ოქტომბრის მეორე ნახევრიდან ლარიზაციის გააქტიურება ინტერვენციების კვლავ აჩქარებაშიც აისახა და სებ-მა, დაახლოებით, 150 მილიონი აშშ დოლარი შეისყიდა. შესაბამისად, მარტი-ოქტომბრის პერიოდში ჯამურმა შესყიდვებმა, დაახლოებით, 1.8 მილიარდ აშშ დოლარს მიაღწია. მთლიანი სავალუტო რეზერვები სექტემბერის მდგომარეობით 5.4 მილიარდი აშშ დოლარი იყო, რაც წინა თვესთან შედარებით 224 მილიონი აშშ დოლარით მეტია.ჯამურად, თიბისი კაპიტალის მოკლევადიანი წონასწორობის მოდელის თანახმად, აშშ დოლარი/ლარის წონასწორული ნიშნული, სექტემბრის მდგომარეობით, 2.63-ს შეადგენდა, რაც ამჟამად ლარის მცირედით ზედმეტ გაუფასურებაზე მიუთითებს. მსგავსი დასკვნის გაკეთების საშუალებას იძლევა რეალური ეფექტური გაცვლითი კურსის გრძელვადიანი ტენდენციის შეფასებაც. აღნიშნული ფაქტორებისა და სებ-ის მიმდინარე პოლიტიკის გათვალისწინებით, თიბისი კაპიტალის უცვლელი პროგნოზით, ლარი წლის განმავლობაში, დაახლოებით, არსებული დონის ფარგლებში შენარჩუნდება.სხვა მაჩვენებლების მხრივ, სექტემბერსა და ოქტომბერში კვლავ გაიზარდა წლიური ინფლაცია და, შესაბამისად, 4.8%-სა და 5.2%-ს მიაღწია. მიმდინარე წელს ინფლაციის დინამიკა პროგნოზებთან მჭიდრო თანხვედრაშია. ამასთან, სეზონურად შესწორებული და გაწლიურებული თვიური ინფლაცია, უკვე მეოთხე თვეა, მიზნობრივ მაჩვენებელთან ახლოსაა. აღნიშნულისა და გასული წლის საბაზო ეფექტების გათვალისწინებით, თიბისი კაპიტალის პროგნოზით, დარჩენილ ორ თვეში წლიური ინფლაცია შენელდება და წლის ბოლოსთვის, დაახლოებით, 4.5%-ს მიაღწევს.ინფლაციაზე მოქმედი ფაქტორებიდან, აღსანიშნავია, რომ სექტემბერში კიდევ ერთხელ შემცირდა ინტერნეტის გადასახდელი (თვიურად 15.6%-ით). ამავდროულად, ოქტომბერში, მარტი-აპრილის შემდეგ, კვლავ გაძვირდა პური, რამაც ჯამურ ინფლაციაში კონტრიბუცია 0.8 პროცენტულ პუნქტამდე გაზარდა. 2025 წელს ინფლაციის აჩქარება ადგილობრივ და შერეულ პროდუქტებზე მზარდი ფასებითაა განპირობებული, რაშიც, თავის მხრივ, საკვების ფასები გამოირჩევა, როგორც შიდა (ნაკლები მოსავალი), ასევე საგარეო (სურსათის ფასების გლობალური ზრდა) ფაქტორების შედეგად. აგრეთვე, ყურადსაღებია, რომ იმპორტული პროდუქტების დეფლაცია საწვავზე ფასების კლების შედეგია, რის გარეშეც იმპორტული ინფლაცია მცირედით, მაგრამ მაინც დადებითი იქნებოდა. როგორც ადრეც აღინიშნა, მოცემული წყაროდან ინფლაციური ზეწოლის დამატებით მნიშვნელოვანი გაძლიერების შემთხვევაში, რაც სადღეისოდ საბაზო სცენარი არაა, ჩვენი აზრით, ლარის გამყარების ალბათობა მოიმატებს", - ვკითხულობთ თიბისი კაპიტალის მიმოხილვაში.

შემოსავლების სამსახური: ბათუმის პორტში შესული რუსული ბენზინი სანქცირებ...

უწყების ცნობით, აღნიშნული გემი, თანმხლები დოკუმენტაციის თანახმად, დატვირთული იყო 30 ათას ტონამდე, ტრანზიტის პროცედურაში მოქცევისთვის (მიმღები სომხეთის რესპუბლიკა) განკუთვნილი ბენზინის საწვავით, ერთ-ერთი რუსული კომპანიიდან (უწყება თავს იკავებს კომპანიის სახელწოდების დასახელებისგან და საგადასახადო საიდუმლოების შემცველი ინფორმაციის გავრცელებისგან). „საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს საზღვაო ტრანსპორტის სააგენტოს მიერ, განხორციელებული სკრინინგის შედეგად, დადასტურებულია, რომ გემზე და გემის მფლობელ კომპანიაზე არ ვრცელდება საერთაშორისო სანქციები.ასევე, შემოსავლების სამსახურის მიერ გადამოწმების შედეგად, საერთაშორისო სანქციები არც შემოსულ ტვირთზე ვრცელდება, ვინაიდან აშშ-ის ხაზინის დეპარტამენტმა (საგარეო აქტივების კონტროლის ოფისის – OFAC-ის მეშვეობით) გასცა ლიცენზია, რომელიც გარკვეულ კონტრაქტორებს საშუალებას აძლევს დაასრულონ ტრანზაქციები კომპანია ,,LUKOIL"-თან მიმართებით. ამასთან, ლიცენზიის მიხედვით, ოპერაციების დასრულების ვადად დასახელდა 2025 წლის 21 ნოემბერი.აღნიშნული ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ღია წყაროებით. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საბაჟო კონტროლის პროცედურების დასრულების შემდეგ, ზემოაღნიშნული ტვირთი დაიცალა და კანონმდებლობის შესაბამისად მოექცა ტრანზიტის პროცედურაში.ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური და საქართველოს საზღვაო ტრანსპორტის სააგენტო კოორდინირებულად, მუდმივ რეჟიმში ახორციელებენ, როგორც გემების, ასევე გემთმფლობელების შემოწმებას საერთაშორისო სანქციებთან მიმართებით და თუ გემი, ტვირთი ან გემის მფლობელი არის სანქციების სიაში, მას არ ეძლევა საქართველოს ნავსადგურებში შემოსვლისა და საბაჟო პროცედურების განხორციელების უფლება“, – განმარტავენ შემოსავლების სამსახურში.